Onderwerpen:

Hoe duurzaam is Aardwarmte?

In Nederland ligt de gemiddelde jaarproductie per bron op circa 180.000 GJ. De besparing op CO2-uitstoot bedraagt per project circa 10.000 ton/jaar (5.500.000 m3 aardgas).

Aardwarmteprojecten hebben een ‘energetische terugverdientijd’ van enkele maanden: in die periode is de CO2 die werd veroorzaakt door de benodigde staalproductie, het boren etc. terugverdiend door de besparing op fossiele energie (aardgas). (bron: https://allesoveraardwarmte.nl)

Wat merkt de omgeving van de warmte-opsporing?

Het aanleggen van een warmte-doublet kan enige hinder opleveren voor de omgeving. De twee boringen duren naar verwachting 6 tot 12 maanden. Daarna is de impact op de omgeving voorbij. De overlast tijdens de boorfase is nog het best te vergelijken met die van een bouwlocatie. Bij het boren wordt hinder voor de omgeving tot een minimum beperkt. Bovendien gelden wettelijke eisen waarop het projectteam zelf toeziet, maar ook door externe partijen op gecontroleerd wordt. Diverse overlastbeperkende maatregelen worden in deze fase door het projectteam standaard toegepast.

Het installeren van de toren inclusief hulpinstallaties duurt enkele weken en vindt veelal overdag plaats. Het boren zélf vindt vervolgens 24 uur per dag plaats. Boren produceert geluid, denk hierbij hoofdzakelijk aan de lift (het huiswerktuig), boorstangen en het gebruik van pompen. De boorkop gaat diep genoeg in de grond om geen overlast te veroorzaken. Daarnaast zijn er de verkeersbewegingen van de aan- en afvoer van materialen.

Wat merkt de omgeving van Aardwarmte-productie?

Als het warmtedoublet eenmaal gerealiseerd is, is een terrein benodigd van ca. 30 bij 30 meter (voor een gymzaalachtig gebouw van ca. 20 bij 20 meter) voor de warmtewisselaars en enkele filters, vaten en pompen. De installatie produceert enig geluid (vanwege de pompen) dat niet hoorbaar is buiten de locatie. Enkele malen per maand, zal een vrachtwagen technische materialen en hulpstoffen komen brengen of afvalstoffen komen ophalen.

Waar in Amersfoort is de warmtelocatie?

De precieze locatie voor de aardwarmteverkenning in Amersfoort wordt op dit moment nog onderzocht. Op het moment dat er meer duidelijkheid is met betrekking tot de locatie, leest u dit onder andere op deze website.

Hoe veilig is aardwarmte?

Veiligheid aardwarmte
Aardwarmtebedrijven zijn erop gericht om de kans op ongewenste gebeurtenissen zo klein mogelijk te houden. Denk hierbij aan de mogelijke risico’s inzake:

Seismische activiteit
De krachten die de aanleg van een put voor aardwarmte-opsporing op de ondergrond uitoefent, zijn van zichzelf te klein om (circa 2,5 kilometer ‘hoger’) tot voelbare trillingen aan het maaiveld te leiden.

Bij aardwarmte blijft bovendien de materiaalbalans in de ondergrond gelijk; het volume dat wordt opgepompt, wordt ook weer in de formatie teruggepompt. Er verdwijnt geen materie zoals bijvoorbeeld wel bij de winning van aardgas en dus treden er geen aardbevingen op. Voorwaarde hiervoor is dat er geen aardbreuken in de nabijheid zijn. Dit is in de omgeving van Ede niet het geval.

Bodemdaling
Er wordt geen volume onttrokken aan de ondergrond, zoals wel bij delfstoffenwinning. Bij aardwarmtewinning blijft de materiaalbalans hetzelfde. Hierdoor blijft de gemiddelde druk in het reservoir onveranderd.

Het injecteren van afgekoeld water zorgt ervoor dat er wel enige krimp zal optreden in het gesteente in de directe omgeving van de injectieput. Dit is in de ordegrootte van 2 centimeter na 100 jaar productie en daarom verwaarloosbaar vergeleken met de natuurlijke bodemdaling/ stijging. Merkbare bodemdaling door aardwarmte is daarom niet aan de orde.

Grondwater
Putten worden zo geboord en vastgezet met cement zodat de kans dat water van de ene aardlaag in een andere aardlaag terechtkomt nihil is. Conductoren (grote stalen buizen van 50 tot wel 200 meter lengte, die als eerste zijn geplaatst) zorgen ervoor dat de boorvloeistoffen niet in de (ondiepere) bodem terecht komen. Ook tijdens de warmteproductie vindt een regelmatige controle van de puttoestand plaats, bijvoorbeeld door de dikte van de putwand en de druk continu te meten.

Aardgas
Soms komt met het water een kleine hoeveelheid gas (of olie) mee. Dit wordt bijvangst genoemd. Bijvangst wordt voor Ede niet verwacht. Bovendien is er altijd de mogelijkheid om de hydrocarbons (koolwaterstoffen) weer terug te pompen met de waterinjectie.

Een aardwarmteverkenning wordt op dezelfde veilige manier uitgevoerd als gasboringen. Mocht er dus gas worden aangetroffen, dan is dat geen probleem. Aan de oppervlakte zijn aardwarmteputten bij stilstand drukloos. In aardwarmtebronnen zijn evenwel veiligheidsvoorzieningen ingebouwd (zoals afsluiters) die hoge drukken kunnen weerstaan.

Lees meer op: allesoveraardwarmte.nl/veiligheid

Hoe lang gaat een doublet mee?

Het Expertise Centrum Warmte zegt hierover:

Door de productie van aardwarmte koelt op de lange termijn (30-40 jaar) de ondergrond lokaal af rondom de injectieput. Als reactie op de afkoeling zal warmte toestromen uit de omgeving. Dit gebeurt al tijdens de productiefase van een project. Wanneer de temperatuur van het geproduceerde water te ver daalt zodat de productie wordt gestopt, kun je misschien vanaf dezelfde locatie een nieuwe put boren om verder te gaan met de winning van aardwarmte. Het afgekoelde gebied krijgt dan de tijd om weer op te warmen. Hoe lang het duurt voor het gebied weer is opgewarmd na het stoppen van een project, hangt af van de omstandigheden. Naar verwachting is dat ongeveer enkele tientallen jaren.

Bron: www.expertisecentrumwarmte.nl

Wat is het uitzicht tijdens warmte-opsporing?

Wanneer de warmte-locatie zich in de directe nabijheid van woningen bevindt, kan ervoor gekozen worden geluiddempende muren langs de gehele omtrek van de locatie te plaatsen. Dit voorkomt onnodige geluids- en lichtvervuiling voor de nabije omgeving, terwijl genoemde muren bovendien het zicht op de boorwerkzaamheden wegnemen. Een warmte-locatie waar warmte opgespoord wordt, is vergelijkbaar met een bouwlocatie. Bij aardwarmte is er dus mogelijk zicht op de geluidsdempende muren, waarboven een toreninstallatie uitsteekt (ca. 30 meter). Als er succesvol warmte is opgespoord, wordt er rondom de warmte-winlocatie een visueel aantrekkelijker, toekomstbestendig gebouw geplaatst.

Welke veiligheidsmaatregelen worden er getroffen?

Lees alles over de veiligheidseisen, het toezicht en de manieren waarop risico’s beperkt worden op: allesoveraardwarmte.nl/veiligheid

Zijn er mogelijk seismologische gevolgen?

Het opsporen van warmte wordt soms spannend gevonden vanwege associaties met aardbevingen. Dat menselijk handelen in de ondergrond trillingen en aardbevingen kan veroorzaken, zien we in Groningen. De krachten die een aardwarmte-boring of -bron op de ondergrond uitoefent, zijn echter te klein om (circa 2,5 kilometer ‘hoger’) tot voelbare trillingen aan het maaiveld te leiden. Ook gedurende de exploitatie van aardwarmte zijn de drukverschillen nihil, omdat er geen materie uit de ondergrond verdwijnt, waardoor het ontstaan van trillingen zeer onwaarschijnlijk is. Aardwarmteboringen kunnen bevingen veroorzaken; bij (de ca. 20 vergelijkbare) projecten in Nederland is dit nog niet voorgekomen.

Hoe gaan de werkverkeers-stromen lopen?

Logistiek is een belangrijke aangelegenheid. In het geval van de warmte-winlocatie in Amersfoort, is dit geen uitzondering. Werkverkeer zal op werkdagen zoveel mogelijk worden beperkt tot werktijden, met uitzondering van het noodzakelijke avond- en nachttransport. Er geldt een uitzondering voor dringende transporten op zaterdag; er vindt in principe geen transport op zondagen plaats.

Routering volgt.

Wat doet de Staattoezichthouder SodM?

Voor projecten die warmte winnen van een diepte van 500 meter, of meer, geldt de Mijnbouwwet en is er een vergunningsplicht. De kans bestaat namelijk dat er bij een aardwarmteproject olie en/of gas worden aangetroffen en daarom zijn dezelfde voorzorgsmaatregelen van toepassing als bij projecten in de olie- en gasindustrie. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) is de toezichthouder voor álle mijnbouwactiviteiten, dus ook voor aardwarmte. Ze zijn gevestigd in Den Haag. Meer informatie is te vinden op www.sodm.nl

Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) houdt zich bij het monitoren van aardwarmteprojecten voornamelijk bezig met de volgende onderwerpen:

  • Het beoordelen van werkplannen, veiligheidsplannen en het zorgsysteem dat bij een aardwarmtebron hoort;
  • Het voorkomen van aardbevingen;
  • Inzicht hebben in de toestand/integriteit van putten;
  • Veilige opvang en verwerking van water dat vrijkomt bij het testen van de putten;
  • Zorg dragen dat exploratie en winning van aardwarmte zo veilig mogelijk gebeurt.

SodM geeft daarom advies over de vergunningsaanvragen vanuit de Mijnbouwwet en houdt toezicht op de boorontwerpen, -programma’s en de projectaanpak. (https://www.sodm.nl/onderwerpen/aardwarmte)

Hoe worden afvalstoffen van de locatie verwijderd?

Tijdens de werkzaamheden tijdens de warmte-opsporing zal gebruik worden gemaakt van vloeistoffen die bepaalde chemicaliën bevatten, waarbij ook grote hoeveelheden gruis zal worden geproduceerd. Deze vloeistoffen en vaste stoffen worden op een verantwoorde manier verwerkt en op milieuvriendelijke wijze behandeld en verwijderd. Hierin wordt vanzelfsprekend de strikte regelgeving op dit gebied gevolgd.

Brochure: Hoe werkt Aardwarmte?

Download de brochure Hoe werkt Aardwarmte?
bron: hoewerktaardwarmte.nl

Brochure: Boren naar Aardwarmte

Download de brochure Boren naar Aardwarmte
Bron: Platform Geothermie

Brochure: Aardwarmte in Warmtenetten

Download de brochure: Aardwarmte in Warmtenetten
Bron: Stichting Warmtenetwerk

Brochure: Toezicht door Staatstoezicht op de Mijnen – bron: www.sodm.nl

Brochure: Aardwarmte en aardbevingen – bron: Platform Geothermie

Brochure: Aardwarmte en grondwater – bron: Platform Geothermie